Dopłata do ubezpieczenia – kiedy jest wymagana?

Dopłata do ubezpieczenia to sytuacja, w której ubezpieczyciel informuje klienta, że wymagana jest dodatkowa kwota składki, aby zachować ważność polisy. Może ona wynikać zarówno z błędów w deklaracji danych, jak i z późniejszych zmian, które wpływają na poziom ryzyka. Zrozumienie, kiedy dopłata jest zasadna, pozwala uniknąć nieporozumień i chronić się przed nieoczekiwanymi kosztami.

Niedoszacowanie ryzyka na etapie zawarcia umowy

Jednym z najczęstszych powodów wezwania do dopłaty jest niedoszacowanie ryzyka przez klienta podczas zawierania polisy. Ubezpieczyciel oblicza wysokość składki na podstawie danych przekazanych przez ubezpieczającego – np. w przypadku OC pojazdu będą to informacje o kierowcy, historii szkodowości, miejscu zamieszkania czy przebiegu auta.

Jeśli w trakcie trwania polisy ujawnione zostaną dane niezgodne z rzeczywistością – np. zaniżony przebieg, brak zgłoszenia szkody z poprzedniego roku czy inna osoba jako faktyczny użytkownik – zakład ubezpieczeń ma prawo dokonać rekalkulacji składki i zażądać dopłaty.

Zmiana warunków ryzyka w trakcie trwania ochrony

Drugim przypadkiem, w którym może wystąpić konieczność dopłaty, jest istotna zmiana okoliczności mających wpływ na ryzyko ubezpieczeniowe po zawarciu umowy. W polisach majątkowych może to być np. zmiana przeznaczenia nieruchomości (np. wynajem), zwiększenie sumy ubezpieczenia, instalacja dodatkowego wyposażenia czy zmiana sposobu użytkowania mienia.

W przypadku ubezpieczeń komunikacyjnych może chodzić o przerobienie pojazdu, wzrost jego wartości rynkowej, dodanie instalacji LPG lub istotną zmianę sposobu eksploatacji (np. jazda zawodowa zamiast prywatnej). W takich przypadkach ubezpieczyciel, po otrzymaniu informacji, dokonuje ponownej oceny ryzyka i wystawia aneks do umowy – często wiążący się z dopłatą.

Zmiana taryfy lub indeksacja składki

Niektóre polisy, zwłaszcza długoterminowe (np. ubezpieczenia na życie czy polisy mieszkaniowe z wieloletnim okresem obowiązywania), mogą zawierać zapisy o indeksacji składki. Oznacza to, że co roku suma ubezpieczenia i składka są waloryzowane, aby nadążać za inflacją lub zmianami na rynku. Taka indeksacja może skutkować koniecznością dopłaty składki w kolejnym okresie rozliczeniowym.

Czasem też zakład ubezpieczeń, po aktualizacji taryf składek, może wystawić aneks z nową kwotą dopłaty – o ile jest to zgodne z warunkami umowy i ubezpieczony został odpowiednio wcześniej poinformowany o zmianach.

Dopłata wynikająca z rozłożenia płatności

Wielu klientów decyduje się na opłacenie składki w ratach. W takich przypadkach dopłaty mogą być wynikiem zaległości, opóźnień w płatności lub zaokrągleń wynikających z harmonogramu płatności. Część ubezpieczycieli dolicza także opłaty manipulacyjne lub wyższe raty przy płatności ratalnej, co skutkuje całkowitą składką wyższą niż przy płatności jednorazowej.

Warto uważnie czytać OWU (Ogólne Warunki Ubezpieczenia), gdzie zasady naliczania rat i ewentualnych dopłat są dokładnie opisane. Znajomość tych zapisów pozwala uniknąć nieporozumień i nieplanowanych wydatków.

Obowiązki informacyjne ubezpieczonego

Zgodnie z przepisami prawa, ubezpieczony ma obowiązek informowania zakładu ubezpieczeń o wszelkich zmianach istotnych z punktu widzenia ryzyka. Zaniedbanie tego obowiązku może nie tylko skutkować dopłatą, ale też – w skrajnych przypadkach – odmową wypłaty odszkodowania.

Aby uniknąć problemów, warto zgłaszać wszelkie zmiany jak najszybciej i zachować potwierdzenia kontaktu z ubezpieczycielem. W razie sporu o zasadność dopłaty, konsument może skorzystać z pomocy Rzecznika Finansowego lub skierować sprawę do sądu cywilnego.

---

Źródła:

1. „Risk-Based Pricing in Insurance”, 2021, Thomas M. Lindner
2. „Consumer Behavior and Policyholder Disclosure”, 2020, Aileen O’Connor
3. „Insurance Contract Law and Adjustments”, 2019, Felix Berger